Tlenek węgla jest bezbarwnym i bezwonnym silnie trującym gazem, niewyczuwalnym zmysłami człowieka (bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku). Powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych, w tym paliw, który występuje przy niedostatku tlenu w otaczającej atmosferze. Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwiobiegu. Uniemożliwia prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi, powodując przy długotrwałym narażeniu (w większych dawkach) śmierć przez uduszenie.

– W województwie lubuskim w 2013 roku interweniowaliśmy w 124 przypadkach, podczas których doszło do wykrycia niebezpiecznego stężenia tlenku węgla w pomieszczeniach. 48 osób zostało poszkodowanych, 3 ofiary zmarły. Rok 2014 to już około 80 zdarzeń z udziałem tego niebezpiecznego gazu, w których odnotowaliśmy 28 przypadków podtrucia – informuje mł. kpt. Magdalena Bilińska z Wojewódzkiej Straży Pożarnej w Gorzowie Wlkp.

– Od początku września tego roku stężenie tlenku węgla wykryliśmy w mieszkaniach w Gorzowie Wlkp. i Nowej Soli. „Winowajcami” okazali się nieszczelny przewód kominowy piecyka gazowego oraz piec kaflowy. Z jednego z mieszkań w Gorzowie do szpitala zabrano 3 – osobową rodzinę. Na szczęście pomoc nadeszła szybko i nikomu nic poważnego się nie stało – dodaje.

Jak rozpoznać zaczadzenie i w jaki sposób pomóc zatrutym tlenkiem węgla?

Zatrucie tlenkiem można rozpoznać po konkretnych objawach. Jest to: ból głowy, ogólne zmęczenie, duszności, trudności z oddychaniem, przyspieszony, nieregularny oddech, senność i nudności. Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony, a także zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia powodują, że jest on całkowicie bierny, nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny, traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera.

W przypadku zatrucia tlenkiem węgla należy zapewnić dopływ świeżego czystego powietrza, otworzyć okna i drzwi, by z pomieszczenia usunąć truciznę i wezwać służby ratownicze. Jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha, ma zatrzymaną akcję serca, należy natychmiast zastosować sztuczne oddychanie np. metodą usta – usta oraz masaż serca.

Co zrobić by uniknąć zaczadzenia?

Główną przyczyną zaczadzeń jest niesprawność przewodów kominowych: wentylacyjnych, spalinowych i dymowych, wynikające m.in. z ich nieszczelności, braku konserwacji, w tym czyszczenia, wad konstrukcyjnych i niedostosowania istniejącego systemu wentylacji do standardów szczelności stosowanych okien i drzwi, w związku z wymianą starych okien i drzwi na nowe. Te przyczyny mogą prowadzić do niedrożności przewodów, braku ciągu, a nawet do powstawania zjawiska ciągu wstecznego, polegającego na tym, że dym zamiast wydostawać się przewodem kominowym na zewnątrz, cofa się z powrotem do pomieszczenia.

Aby zapobiec zaczadzeniu należy :

– zastosować prawidłową wentylację pomieszczeń,

– przeprowadzać kontrole techniczne, w tym sprawdzanie szczelności przewodów kominowych, ich systematyczne czyszczenie oraz sprawdzanie występowania dostatecznego ciągu powietrza,

– nie zaklejać i nie zasłaniać kratek wentylacyjnych,

– w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,

– systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do otworu lub kratki,

– często wietrzyć pomieszczenia, w których odbywa się proces spalania,

– nie bagatelizować objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem,

– zainstalować czujki tlenku węgla w każdym pomieszczeniu, w którym znajduje się wyposażenie stanowiące potencjalne źródło emisji tlenku węgla oraz w pomieszczeniach sąsiadujących, w których mieszkańcy spędzają dużo czasu.