Budowniczowie nowoczesnej Europy

Katarzyna Buganik

publikacja 26.11.2015 16:39

Jak rozwijał się i działał zakon cysterski w Europie i Polsce? Gdzie w Polsce znajdują się pocysterskie klasztory? Kim były cysterki? - m.in. na te pytania szukano odpowiedzi podczas Paradyskiego Kolokwium Cysterskiego.

Konferencja o cystersach Konferencja o cystersach
Prof. Andrzej Wyrwa z UAM wygłosił prelekcję pt. "Udział zakonu cysterskiego w kształtowaniu tożsamości kulturowej Europy"
Katarzyna Buganik /Foto Gość

Zakon cysterski powstał w 1098 roku we Francji. Pierwszym zakonem cysterskim w Polsce był zakon w Łeknie (woj. wielkopolskie), założony w 1143 roku. W 1202 roku powstał pierwszy klasztor żeński, który ufundowano w Trzebnicy. Na terenie dzisiejszej Polski działało 26 męskich klasztorów cysterskich i 14 żeńskich. Zespół pocysterski w Paradyżu założony został w 1230 roku.

Cystersi słynęli z niezwykłej czci Matki Bożej. Swoje życie zakonne podporządkowywali regule benedyktyńskiej „Ora et labora” (módl się i pracuj). Oprócz kształcenia duchowego rozwijali też gospodarkę klasztorną. Przy opactwach i klasztorach zakładali folwarki, uprawiali pola i winnice. Zajmowali się hodowlą bydła i owiec. Słynęli też z warzenia piwa, wyrobu wina, młynarstwa, kowalstwa i innego rzemiosła. W klasztornych skryptoriach mnisi przepisywali księgi i dokumenty. Cystersi pozostawili po sobie wiele okazałych budowli sakralnych - klasztorów, opactw i kościołów.

O wpływie cystersów na rozwój tożsamości kulturowej Europy, ich dziedzictwie w Europie i Polsce oraz znaczenie zespołu pocysterskiego w Paradyża na Szlaku Cysterskim mówiono 26 listopada na konferencji zorganizowanej w Wyższym Seminarium Duchownym w Gościkowie-Paradyżu.

- Ten zakon spowodował, że w nowy sposób zaczęto patrzeć na monastycyzm europejski. Zasługi cystersów pod względem gospodarczym i kulturalnym w rozwoju Europy są bardzo duże. To była wspólnota paneuropejska. Świadectwem ich działalności są m.in. zachowane do dziś potężne klasztorne obiekty. W czasach swojej świetności były to zakony obejmujące nawet całe wielkie gminy - zauważył prof. Andrzej Wyrwa z Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Podczas spotkania podsumowano też kolejny etap prac renowacyjnych ołtarza w paradyskim kościele.

- Prace rozpoczęto kilka lat temu. Podczas zakończonego niedawno etapu renowacji wykonano konserwację i restaurację na kondycji zwieńczenia ołtarza z rzeźbą św. Michała Archanioła oraz dwoma rzeźbami - św. Hieronima i św. Augustyna - mówił  ks. Rafał Tur, ekonom WSD w Gościkowie-Paradyżu.

Prace udało się wykonać dzięki dotacjom z Ministerstwa Kultury, Wojewódzkiego Urzędu Konserwacji Zabytków, Ministerstwa Kultury i Mediów Republiki Federalnej Niemiec za pośrednictwem Niemiecko-Polskiej Fundacji Ochrony Zabytków Kultury w Goerlitz oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego.