Władze PRL wobec Kościoła

Konferencję zorganizował Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu oraz Wyższe Seminarium Duchowne w Gościkowie-Paradyżu. Konferencja jest czwartą i zarazem ostatnią z cyklu konferencji poświęconych analizie stosunków między państwem a Kościołami i związkami wyznaniowymi na Środkowym Nadodrzu w latach 1945-1989. Celem jest ustalenie i poszerzenie wiedzy o sytuacji wyznaniowej w systemie totalitarnym na Ziemi Lubuskiej zwanej też Środkowym Nadodrzem. – Dzięki tym konferencjom rozpoczęły się badania na sytuacją Kościoła katolickiego i innych związków wyznaniowych na tym terenie. Przed rozpoczęciem tego cyklu nie prowadzono takich badań w sposób kompleksowy i z taką regularnością – podkreśla dr Rafał Reczek, dyrektor poznańskiego IPN.

Uczestnicy sesji wysłuchali następujących wykładów: „Władze państwowe PRL latach 80 wobec Kościoła katolickiego” – prof. dr hab. Jan Żaryn (IPN), “Kościół lat 80-tych – mediator czy zakładnik?” – ks. prof. dr hab. Zygmunt Zieliński (Lublin), „Zmiany w zakresie opodatkowania i ubezpieczeń społecznych Kościoła w latach 80-tych XX wieku” – ks. dr hab. Tadeusz Stanisławski (KUL), „Władze wobec ruchu pielgrzymkowego na przykładzie Sanktuarium w Klenicy” – dr Rafał Reczek (IPN), „Władze, Kościół, Solidarność na ziemi lubuskiej 1980-1989 zarys problemu” – Przemysław Zwiernik (IPN), „Stosunki państwo-Kościół na Środkowym Nadodrzu w latach 80-tych w zasobie Archiwum Państwowego w Gorzowie Wlkp.” – dr hab. Dariusz Rymar (Archiwum Państwowe w Gorzowie Wlkp.), „Charakterystyka akt wyznaniowych dotyczących Ziemi Lubuskiej wytworzonych przez funkcjonariuszy bezpieczeństwa Polski Ludowej” - dr Elżbieta Wojcieszyk (IPN).

Prawdopodobnie w przyszłości będą kontynuowane konferencje. – Pokłosiem tych konferencji będą publikacje. Ważne jest to, że te konferencje zadały wiele pytań, na wiele odpowiedziały, ale wiele pytań, jako zaczynów badawczy pozostawiły, więc można będzie to dalej prowadzić. Bardzo chętnie w tych badaniach bierze udział Instytut Pamięci Narodowej – wyjaśnia dr Reczek. – Przykładowym zjawiskiem do zbadania jest obecność pielgrzymek Jana Pawła II w świadomości tego regionu bo ani w roku 1879, ani w 1983 roku Jan Paweł II nie był bezpośrednio, a przecież ludzie tu żyli. Poza tym, jak istotny i ważny był stosunek Kościoła katolickiego na tych terenach do zabiegów o utrwalenie granicy zachodniej państwa Polskiego. Wiele interesujących rzeczy tutaj działo się i można to zrealizować w badaniach. W Poznaniu po zakończeniu podobnego cyklu zorganizowaliśmy trzy konferencje poświęcone arcypasterzom Kościoła poznańskiego. Podobny mechanizm, jeśli będzie takie zapotrzebowanie, chętnie przeprowadzimy w odniesieniu do tego terenu – dodaje.

W konferencji wziął udział m.in. bp Stefan Regmunt, bp Tadeusz Lityński i bp Paweł Socha.