Gdy państwo uznawało Kościół za wroga

Profesor był gościem Instytutu Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Znawca historii Kościoła katolickiego w Polsce po II wojnie światowej wygłosił tam 10 marca wykład pt. "Relacje państwo-Kościół katolicki w Polsce w latach 70. i 80. XX wieku". Odbył się on w ramach cyklu „Wiek XX bez tajemnic”.

- Jeśli chodzi o pryncypia, polityka wyznaniowa Polski komunistycznej w latach 1945-1989 była taka sama czyli antychrześcijańska, szczególnie antykatolicka. Dotyczyło to zarówno miejsca Kościoła w przestrzeni publicznej, jak i ograniczania możliwości działania. Naukę Kościoła komuniści nazywali "ideologią alternatywną wobec ideologii marksizmu i leninizmu", która miała panować jako jedyny porządek - tłumaczył prof. Jan Żaryn.

Zdaniem prelegenta, w latach 70. widać wyraźne różnice w tej polityce wyznaniowej. - Również w kondycji samego Kościoła, który po roku milenijnym stał się instytucją o jednoznacznie wysokim autorytecie w społeczeństwie. Władze komunistyczne też zdawały sobie z tego sprawę. W związku z tym próbowały cofnąć niektóre decyzje antykościelne i zdecydował się wejść w inny język z Kościołem, już nie tak agresywny i antykatolicki - mówił prof. Żaryn.

- A wszystko po to, bo Edward Gierek uważał, że jemu uda się - nie poprzez represje, ale "lojalizację" - wprowadzić Kościół w obręb socjalizmu realnego. Jak wszyscy doskonale wiemy, to się nie udało. Natomiast tym momentem w dziejach, który stworzył rzeczywistość po 1980 r., był 16 października 1978 roku i wybór kard. Karola Wojtyły na papieża Jana Pawła II - mówił historyk..

Na wykład przyszli nie tylko studenci Uniwersytetu Zielonogórskiego. - Kiedy my uczyliśmy się tamtej historii, większość rzeczy była niejawna. Bardzo chcemy wnikliwie poznawać prawdę o tamtych czasach - mówią Halina i Kazimierz Stępieniowie z Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

Prof. Jan Żaryn to historyk, wykładowca akademicki na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. W latach 1997-2006 pracował w Instytucie Historii Polski Polskiej Akademii Nauk, a następnie, w latach 2006-2009, był dyrektorem Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej.