Zielonogórsko-Gorzowski
Azyl dla rybitw i mew
W kopalni Nowogród Bobrzański, wydobywającej kruszywa naturalne, m.in. żwir i piasek, należącej do Grupy Górażdże rozpoczęto wodowanie sztucznych, betonowych wysp dla ptaków. To pierwsze tego typu przedsięwzięcie w Polsce, którego celem jest zwiększenie liczby miejsc lęgowych zagrożonych gatunków ptaków.
Na jedną betonową wyspę składają się 3 bloki wykonane z tworzywa sztucznego pokrytego warstwą zbrojonego włóknem betonu. Każdy element cechuje duża wyporność, a dodatkowo wzmocnione dno zapobiega nadmiernym przechyłom. W górnej części wyspy zamontowany jest drewniany płotek zapobiegający wypadaniu piskląt. Do wysp nie mają dostępu drapieżniki, co znacznie zwiększa szanse na bezpieczne gniazdowanie i wzrost populacji rybitw www.gorazdze.pl
Na wyspach występujących na terenie trzech kopalń surowców mineralnych należących do Grupy Górażdże: w Nowogrodzie Bobrzańskim (woj. lubuskie), Malerzowicach (woj. opolskie) i Wójcicach (woj. opolskie) gniazdują ptaki wodne. W grudniu 2014 roku spółka Górażdże Kruszywa, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków oraz BirdLife International – międzynarodowa organizacja działająca na rzecz ochrony ptaków podpisały umowę zakładającą ochronę ptaków.
Najbardziej spektakularne – bo podjęte po raz pierwszy w Polsce – było zwodowanie 24 kwietnia, na wyeksploatowanym zbiorniku wodnym w Nowogrodzie Bobrzańskim betonowej wyspy. Jej zadaniem jest zapewnienie ptakom dogodnych warunków do gniazdowania na terenach poeksploatacyjnych. Druga betonowa wyspa pojawi się na terenie tej samej kopalni i zostanie zwodowana 30 kwietnia.
– Wcześniejsze wyspy były wodowane przez inne firmy i do tej pory miały konstrukcję drewniano–metalową. Po raz pierwszy w Polsce, w ramach naszego projektu, użyto wysp betonowych. Doświadczenia Czechów, od których zakupiliśmy te platformy, pokazują, że ptaki bardzo chętnie zasiedlają te platformy. Mamy nadzieję, że podobnie będzie u nas, bo zauważamy, że rybitwa rzeczna już się interesuje tą platformą – informuje Tomasz Wilk z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.
Projekt jest realizowany głównie z myślą o dwóch gatunkach ptaków zagrożonych w skali Unii Europejskiej: rybitwie rzecznej i rybitwie białoczelnej, i stanowi część szerszego Programu Ochrony Bioróżnorodności koncernu HeidelbergCement (Biodiversity Conservation Programme), który w Polsce jest realizowany pod hasłem: „Wzmocnienie roli zbiorników wodnych w kopalniach Grupy Górażdże jako ostoi dla ptaków gniazdujących na wyspach”.
Specjaliści z Górażdży i OTOP-u, zanim zrealizowali przedsięwzięcie, w marcu odwiedzili kopalnię Tovačov w Czechach, gdzie tego rodzaju wyspy stosowane są od kilku lat.
W Polsce sztuczne wyspy dla ptaków były już kilkukrotnie stosowane z sukcesem, jednak jak dotąd nikt nie podjął się wykorzystania wysp wykonanych ze specjalnej betonowej mieszanki.
– Przedsięwzięcie ma na celu udostępnienie zagrożonym gatunkom ptaków dogodnych warunków do gniazdowania, a tym samym zwiększenie szans na wzrost populacji. W tym procesie szczególny nacisk stawiamy na ptaki, ponieważ zgodnie z analizą przeprowadzoną przez OTOP w 2014 roku, to właśnie one stanowią najliczniej reprezentowaną grupę gatunków rzadkich i zagrożonych na terenach kopalń surowców mineralnych należących do Grupy Górażdże – mówi Krzysztof Filusz, prezes Górażdże Kruszywa Sp. z o.o.
Projekt wpisuje się w szerszą politykę koncernu HeidelbergCement w zakresie zarządzania bioróżnorodnością. – Kopalnie surowców mineralnych są miejscem występowania bardzo wielu rzadkich, chronionych gatunków fauny i flory. Często są to miejsca o dużej atrakcyjności przyrodniczej, w związku z tym staramy się prowadzić eksploatację tych kopalń tak, żeby prowadzić też działania ochronne przyrody – tłumaczy Małgorzata Dąbrowska z Grupy Górażdże.
– Koncern HeidelbergCement jest od wielu lat liderem w działaniach dotyczących ochrony bioróżnorodności na terenach swoich kopalni i realizuje rozmaite przedsięwzięcia, m.in. międzynarodowy konkurs Quarry Life Award (odkryj pokłady natury), który ma na celu popularyzację walorów przyrodniczych terenów kopalnianych i poszukiwanie skutecznych sposobów na ochronę ich bioróżnorodności. Naukowcy i młodzi przyrodnicy zaangażowani w projekt zajmują się m.in. ochroną dzikich pszczół, wyróżnianiem ich gatunków, kompleksową inwentaryzacją płazów i gadów na terenie kopalni „Górażdże”, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk gniewosza plamistego oraz analizą, której celem jest wykazanie, jak stosunki wodne i hydrochemiczne wpływają na bioróżnorodność wyrobisk – dodaje.
W każdej z kopalń zostaną podjęte innego rodzaju działania ochronne na rzecz ptaków. Górażdże Kruszywa, w ramach umowy podpisanej z OTOP-em i BirdLife Europe, podejmą również działania, których celem będzie stworzenie siedlisk lęgowych dla ptaków na wyspach Jeziora Nyskiego (w kopalni Wójcice) oraz w kopalni Malerzowice. Prace będą polegać na oczyszczeniu istniejących, naturalnych wysp z krzewów, samosiejek drzew i płatów trzciny, a dodatkowo w Malerzowicach od lądu zostanie odcięty półwysep, co pozwoli utworzyć tam naturalną, piaszczystą wyspę. Prace mają na celu stworzenie potencjalnych siedlisk lęgowych dla chronionych gatunków rybitw i mew (mewy czarnogłowej i siwej).
Całkowity budżet projektu wynosi 40 890 euro. Jego finansowanie zapewniają koncern HeidelbergCement w ramach współpracy z BirdLife International oraz Górażdże Kruszywa Sp. z o.o.
