Inicjatorami uhonorowania lekarzy - powstańców warszawskich - byli Krzysztof i Zbigniew Kopocińscy, lekarze okuliści ze 105. Kresowego Szpitala Wojskowego w Żarach.

– Podczas pracy nad monografią naszego szpitala dowiedzieliśmy się, że wśród lekarzy, którzy budowali historię naszej placówki, byli powstańcy warszawscy. Uznaliśmy, że warto przypomnieć mieszkańcom Żar bohaterskich lekarzy walczącej stolicy. Niezależnie od sporów historyków analizujących sensowność samej decyzji podjęcia walki, powstanie jest symbolem ogromnego poświęcenia, heroizmu i patriotyzmu, postaw, na których następne pokolenia Polaków mogą uczyć się oddania i miłości ojczyźnie – mówił podczas uroczystości dr n. med. Krzysztof Kopociński.

– Walki w Warszawie pociągnęły za sobą ogromne straty. Szacuje się, że zginęło ok. 20 tys. powstańców oraz ok. 200 tys. ludności cywilnej. Te liczby byłyby zdecydowanie większe, gdyby nie praca sanitariatu wojskowego. W skrajnie trudnych warunkach powstańczych szpitali, przy ciągłym braku podstawowych środków leczniczych, opatrunkowych i wody, pracujący pod ostrzałem pielęgniarki i lekarze powstańczych szpitali starali się robić wszystko, aby uratować jak najwięcej istnień ludzkich. Wojska przeciwnika nie przestrzegały żadnych konwencji, bombardowały szpitale Czerwonego Krzyża, mordowały ludność cywilną, rannych wraz z personelem medycznym. To wielki honor i zaszczyt, że nasi starsi koledzy byli powstańcami warszawskimi i że dziś możemy uczcić ich pamięć – dodał.

W uroczystości wzięli udział m.in. dyrekcja i personel szpitala, przedstawiciele lokalnych władz, mieszkańcy miasta, kombatanci, żołnierze i członkowie towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego im. Orląt Lwowskich w Żarach. Tablicę poświęcił ks. Krzysztof Burzyński, a odsłonili ją Ewa i Andrzej Durajowie, krewni pułkownika Jerzego Rowińskiego.

– Pułkownik Rowiński był moim dalszym wujkiem. Bardzo żałuję, że nie dożył dzisiejszej uroczystości. Wujek zawsze wiele opowiadał o powstaniu i powstańczym szpitalu. Dostarczaliśmy również materiały do monografii szpitala w Żarach, ponieważ nasz krewny pisał pamiętniki, w których wiele miejsca poświęcił powstaniu. Szpital, który prowadził podczas wojny, cudem ocalał, ponieważ wujek udzielił też pomocy medycznej Niemcom. Często opowiadał m.in. o wojennych wigiliach w Warszawie i ewakuacji po powstaniu do Pruszkowa. Jestem dziś dumna z wujka i cieszę się, że istnieje taka tablica, która upamiętnia powstańców – mówi E. Duraj.

Podczas spotkania przybliżono także sylwetki lekarzy powstańców.

Jerzy Rowiński – uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz 7. Pułku Ułanów Lubelskiej Armii Krajowej „Jeleń”. W czasie powstania warszawskiego kierował szpitalem powstańczym 8. Zgrupowania AK „Krybar”. W czasie powstania cudem uniknął śmierci. Udało mu się ewakuować trzy czwarte rannych swojego szpitala. Ci, których nie zdążono ewakuować, zostali zamordowani.

W okresie po powstaniu doktor Rowiński służył w szeregach Wojska Polskiego. Od listopada 1946 roku był ordynatorem oddziału ogólnozakaźnego żarskiego szpitala i pełnił obowiązki przewodniczącego Garnizonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej. Był również zastępcą komendanta Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. Został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Mjr lek. Zbigniew Badowski, ps. „Dr Zbigniew” – lekarz 3. Batalionu Pancernego Armii Krajowej „Golski”, w którym przebył cały szlak bojowy. Po wyzwoleniu Warszawy wstąpił do Wojska Polskiego i został lekarzem rentgenologiem szpitala garnizonowego, który stacjonował w Iłowej. Później wrócił do Warszawy i pracował w Warszawskich Zakładach Opieki Zdrowotnej.