Gacki z Nietoperka nie chcą spać

Nietoperze zwykle zapadają w sen zimowy już w październiku. W tym roku, chociaż mamy już połowę listopada, ssaki te są nadal aktywne. Powodem braku hibernacji są warunki klimatyczne.

- Ciepła jesień spowodowała, że jest dużo pokarmu, dlatego nietoperze jeszcze masowo nie przylatują do miejsc zimowania. Są jeszcze na tzw. kwaterach przejściowych - małych jaskiniach, sztolniach, podziemiach, gdzie dochodzi do godów (rojenia) - mówi Maurycy Ignaczak, chiropterolog, wiceprzewodniczący Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Nietoperzy i uczestnik liczenia nietoperzy w Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym. To zespół poniemieckich bunkrów i schronów z okresu II wojny światowej. Obecnie ponad 30 kilometrów podziemnych korytarzy stanowi największe w Polsce zimowisko nietoperzy w Polsce. To jest właśnie rezerwat „Nietoperek” w MRU.

Przed hibernacją nietoperze intensywnie żerują i gromadzą tłuszcz w tkankach, który później podczas snu pozwala im przetrwać. Zima to dla nich bardzo trudny okres. - Osobniki niektórych gatunków potrafią utracić 30 proc. wagi ciała - wyjaśnia Maurycy Ignaczak. 

- Okres od października do kwietnia przyjęło się uważać za okres hibernacji, chociaż jego początek i koniec zależy głównie od warunków pogodowych i gatunku nietoperzy. Najlepsze warunki do snu zimowego to stała, niska temperatura i wysoka wilgotność, która jest właśnie w Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym - tłumaczy dr Grzegorz Karcz z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp.

Hibernacja jest niezbędna do egzystencji nietoperzy. W MRU zeszłej zimy przebywała rekordowa liczba nietoperzy - 38 594 osobników dziewięciu gatunków. W MRU można spotkać m.in. nocka dużego, nocka rudego, mopka i gacka brunatnego.

- Nietoperze żywią się owadami. Zimą, gdy owadów nie ma, gacki zapadają w sen zimowy tzw. stan hibernacji. Szukają miejsc nie przemarzających, ale chłodnych, żeby nie tracić energii w czasie tego okresu. Im wyższa temperatura tego schronienia, tym więcej energii tracą. Podziemia są bardzo dobre do zimowania - tłumaczy Maurycy Ignaczak.

Nietoperze masowo zaczną przylatywać i zapadać w stan hibernacji prawdopodobnie już niedługo. Ważnym warunkiem dla snu zimowego nietoperzy jest niska temperatura w dzień i regularne nocne przymrozki.

Na wiosnę, kiedy nietoperze się obudzą, opuszczą podziemia. Samice rozpoczną grupowanie w koloniach rozrodczych i na świat przyjdą młode.

Nietoperze są objęte ochroną przez cały rok. Ze względu na hibernację tych ssaków, od 15 października do połowy kwietnia, obwiązuje zakaz wstępu do fragmentów tras większości podziemnych korytarzy i bunkrów MRU.

- Wyjątkiem są całoroczne trasy turystyczne w Pniewie niedaleko Międzyrzecza, podczas których można zobaczyć również hibernujące nietoperze. Obiekty w Boryszynie i Nietoperku są w tym czasie niedostępne dla zwiedzających - informuje Leszek Lisiecki, dyrektor Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie.