Łężyca, obecnie znajdująca się w granicach Zielonej Góry, do końca 2014 roku była niewielką podmiejską wioską, której najstarszą część zasiedlili po wojnie ekspatrianci w większości wywodzący się ze wsi Gniłowody (dawny powiat podhajecki, województwo tarnopolskie). – Pamięć o ofiarach banderowskiego nacjonalizmu zawsze była żywa wśród mieszkańców Łężycy, lecz uwarunkowania polityczne przez wiele lat nie sprzyjały jej kultywowaniu oraz upowszechnianiu – wyjaśnia Leszek Jazownik, jeden z organizatorów.

– Wiosną 2009 roku zawiązał się pod przewodnictwem Czesława Laski Komitet Budowy w Łężycy pomnika upamiętniającego ofiary ludobójstwa dokonanego na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt został zrealizowany przez mieszkańców wioski jesienią 2009 r. pod kierunkiem Kazimierza Żurańskiego, głównego budowniczego pomnika. Od tej pory każdego roku w październiku odbywają się w Łężycy i w Zielonej Górze uroczystości kresowe – dodaje.

Łężycki pomnik jest uznawany za unikatowy w skali kraju. Upamiętnia on bowiem wymienione z imienia i nazwiska ofiary mordów dokonanych w latach 1939–1947 przez OUN-UPA w Gniłowodach oraz w innych miejscowościach na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Każdego roku przybywa kolejnych tablic poświęconych pomordowanym Kresowianom.

W tym roku odsłonięto trzy tablice: w hołdzie polskim księżom, siostrom i braciom zakonnym, pamięci żołnierzy Wojska Polskiego – uczestników wojny obronnej 1939 roku i pamięci Polaków zamordowanych przez OUN-UPA w latach 1944–1945 w Szmańkowcach, pow. Czortków, woj. tarnopolskie.

Uroczystościom towarzyszyła wystawa „Niedokończone msze wołyńskie. Martyrologium duchowieństwa wołyńskiego – ofiar zbrodni nacjonalistów ukraińskich w czasie II wojny światowej” przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie, Katolickie Stowarzyszenie „Civitas Christiana” oraz Centrum UCRAINICUM KUL. – W jej ramach prezentowane są sylwetki księży oraz braci i sióstr zakonnych okrutnie pomordowanych na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej przez członków Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i tzw. Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) – wyjaśnia Leszek Jazownik.

Od początku w uroczystościach uczestniczy ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski.

Patronat honorowy nad uroczystościami objęli bp Tadeusz Lityński, ordynariusz zielonogórsko-gorzowski, Władysław Dajczak, wojewoda lubuski, Elżbieta Polak, marszałek województwa lubuskiego oraz Janusz Kubicki, prezydent miasta Zielona Góra.

Głównym organizatorem uroczystości było stowarzyszenie "Pamięć Polskich Kresów ” w Zielonej Górze (Łężycy) i Zespół Edukacyjny nr 6 w Zielonej Górze (Przylep).